Ο ερχομός (με όποιον τρόπο) ενός παιδιού στη ζωή μας γίνεται για τους περισσότερους ανθρώπους μια νέα αφετηρία. Όλα τα βλέπουν μέσα απο το φίλτρο Πώς θα γίνω καλύτερος γονιός. Ξαφνικά πολλά από αυτά που θεωρούσαμε σημαντικά χάσκουν χωρίς νόημα. Πολλά που τα θεωρούσαμε δύσκολα και ανέφικτα φαντάζουν απλή οδοντόκρεμα μπροστά στην επιχείρηση ταίζω-αλλάζω-κοιμίζω ξανά και ξανά. Πόσα βιβλία και sites πρέπει να διαβάσω για να γίνω καλύτερος γονιός;

Πρώτα έρχεται το σοκ της καθημερινής φροντίδας ενός μωρού που φέρνει στο επίκεντρο πρακτικά ερωτήματα όπως «πόσες μέρες μπορεί να αντέξει ένας νορμάλ άνθρωπος να μην κάνει κάτι άλλο παρά να ταΐζει ένα μωρό ανά 3ωρο;», «πώς λειτουργεί ο αποστειρωτής;», «ποιο είναι το πιο κατάλληλο βρεφικό κάθισμα αυτοκινήτου;»).

Μετά μπαίνουμε στην επόμενη φάση που τιτλοφορείται «Θέλω να γίνω πιο ειδικός και από τους ειδικούς στα θέματα ψυχολογίας του παιδιού». Έτσι, τα περιοδικά και τα βιβλία με εξώφυλλα χαρούμενων παιδιών και ακόμη πιο χαρούμενων γονέων αρχίζουν να στοιβάζονται στο προσκέφαλο του κρεβατιού μας και στα τραπεζάκια του σαλονιού, ενώ τα bookmarks γεμίζουν από ιστοσελίδες με άρθρα για το παιδί και τη διαπαιδαγώγησή του. Η προσπάθειά μας αυτή - να διαβάσουμε και να μάθουμε - είναι από μόνη της άξια επαίνου. Όχι μόνο γιατί ο χρόνος δεν μας περισσεύει, αλλά γιατί μπροστά στο να ωφελήσουμε το παιδί μας, δεν διστάζουμε να πούμε στον εαυτό μας «Δεν τα ξέρεις όλα, για αυτό προσπάθησε να τα μάθεις». Ο χρόνος κυλά γρήγορα, οι πληροφορίες είναι πολλές και το βλαστάρι μας, μοναδικό και απρόβλεπτο όπως όλα τα παιδιά, συχνά ακυρώνει μεμιάς τις θεωρίες που έχουμε με τόσο κόπο διαβάσει. Αν μη τι άλλο γινόμαστε καλοί στο να συστήνουμε σε φίλους που μόλις έγιναν γονείς το κατάλληλο βιβλίο για την κάθε περίσταση.

Και κάπως έτσι περνάμε στο επόμενο στάδιο που είναι το «Επιτέλους πήγε σχολείο». Παρά το γεγονός ότι ποτέ δεν εγκρίναμε τις φράσεις γονέων μιας προηγούμενης γενιάς όπως «Θα πας σχολείο και θα γίνεις άνθρωπος», «Τώρα θα καταλάβεις τι μάνα και πατέρα έχεις», νιώθουμε λίγο-πολύ ανακούφιση που κάποιοι πιο ειδικοί από μας αναλαμβάνουν την ευθύνη για την πορεία του παιδιού από δω και πέρα. Πλέον το μέλημά μας γίνεται η μόρφωση του παιδιού. Ποιον δάσκαλο θα έχει, πόσες ξένες γλώσσες θα μάθει κλπ. Παράλληλα, παρά το τρέξιμο στις εξωσχολικές δραστηριότητες του παιδιού, αρχίζουμε δειλά-δειλά να ξαναβρίσκουμε φίλους και ασχολίες δικές μας. Φράσεις τύπου «I am back» αρχίζουν και μας δίνουν μια νέα ώθηση, μέχρι που το παιδί φτάνει στο Γυμνάσιο και το Λύκειο και τότε είναι πια γεγονός ότι το σχολείο και το φροντιστήριο γίνονται το δεύτερο σπίτι του παιδιού μας.

Και λίγα χρόνια μετά ... σηκώνουμε το βλέμμα μας και βλέπουμε έναν ώριμο ενήλικα να μας κοιτά κατάματα. Ψάχνουμε πάνω του και μέσα του να βρούμε ένα σημάδι που να δείχνει ότι έχουμε κάνει όσο το δυνατόν λιγότερα λάθη, ότι έχουμε προσφέρει όσο το δυνατόν περισσότερα. Αναζητούμε τα ίχνη μας σε πράγματα που λέει και κάνει. Ψάχνουμε λάθη και σωστά. Ψάχνουμε αν κάτι πήγε στραβά ή τι παραπάνω θα μπορούσαμε να είχαμε πει στο παιδί όταν ήταν μικρό. 

Και το παιδί μας αφουγκράζεται αυτή την αγωνία μας και κάποια μέρα θα μας δώσει την απάντηση… όχι απαραίτητα για να μας πληγώσει ή να μας ευχαριστήσει. Και πιθανότατα αυτή η απάντηση ν’ αρχίζει κάπως έτσι:

- «Ε, λοιπόν, όταν νόμιζες ότι δεν κοιτούσα, σε είδα να κοιτάς με αγάπη και κατανόηση τους φίλους σου και να τους λες ‘Θα βρούμε τη λύση. Κάθε δυσκολία μας κάνει πιο δυνατούς’ κι έμαθα να μη φοβάμαι τις δυσκολίες και να δίνω βοήθεια σε όποιον τη χρειάζεται.»

- «Όταν νόμιζες ότι δεν κοιτούσα, σε είδα να ξεσκονίζεις και να τακτοποιείς με αγάπη τα βιβλία σου και τα ενθύμια από το σπίτι της γιαγιάς κι έμαθα να αγαπώ και να σέβομαι την ιστορία της οικογένειάς μου»

- «Όταν νόμιζες ότι δεν κοιτούσα, σε είδα να ψάχνεις με υπομονή αλλά και λαχτάρα τον καλύτερο τρόπο για να κατασκευάσεις τη δική σου πρωτότυπη διακόσμηση, κι έμαθα τη χαρά της δημιουργίας»

Γιατί στην ψυχή των παιδιών μας δεν εγγράφονται τα περιεχόμενα των βιβλίων και των ιστοσελίδων που μελετάμε. Όμως:

Εγγράφεται ο τρόπος με τον οποίο κοιτάμε τους άλλους, όταν νομίζουμε ότι κανείς δεν μας βλέπει.

Εγγράφονται αυτά που λέμε για τους άλλους (φίλους, συγγενείς, συνεργάτες, τους δασκάλους των παιδιών μας), αφού... κλείσουμε το τηλέφωνο.

Εγγράφεται ο τρόπος με τον οποίο σηκωνόμαστε από το κρεβάτι μας, όταν είναι Δευτέρα.

Εγγράφεται ο τρόπος με τον οποίο "σηκωνόμαστε" κάθε φορά που "πέφτουμε".

«Πρόσεχε τι λες, όταν νομίζεις ότι το παιδί δεν σε ακούει. Πρόσεχε τι κάνεις, όταν νομίζεις ότι το παιδί δεν σε βλέπει» …μου είπε μία συνάδελφος ως μάνα-βετεράνος στο θέμα «ανατροφή παιδιών» και μου έστειλε την αφίσα της εικόνας.

Καλώς ήλθατε στο parentbook.gr

-----------------------------

Εύη Τρούκη, Παιδαγωγός-Ερευνήτρια

Εσείς εκτός από το σχολείο, τι δραστηριότητες θα κάνετε φέτος;

Τυπική ερώτηση μεταξύ γονέων στα παιδικά πάρτι και τις παιδικές χαρές. Για τους περισσότερους σύγχρονους γονείς τα προγράμματα για δημιουργική απασχόληση του παιδιού τους είναι must.  Μήπως όμως πρέπει να υπάρχει μέτρο;

Σαφώς ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο αυτό συμβαίνει είναι ότι οι σύγχρονοι γονείς είναι σκληρά εργαζόμενοι και αναζητούν τρόπους φύλαξης και φροντίδας των παιδιών τους κατά τις απογευματινές ώρες (ειδικά όταν δεν υπάρχουν γιαγιάδες ή μεγαλύτερα αδέρφια για να προσέχουν τα μικρά παιδιά). Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι τα ιδιωτικά σχολεία προσφέρουν απογευματινές δραστηριότητες και μελέτη στα παιδιά, ενώ το κράτος προσπαθεί να επεκτείνει τον θεσμό του Ολοήμερου σχολείου. Την ίδια στιγμή πολλά εργαστήρια δημιουργικής απασχόλησης και θεματικά μουσεία που απευθύνονται σε παιδιά εντάσσουν στις δράσεις τους προγράμματα μελέτης.

Σύμφωνα με το Official Journal of the American Academy of Pediatrics παρατηρείται ότι όλο και περισσότερο οι γονείς μειώνουν τον χρόνο που αφήνουν στα παιδιά για ελεύθερο παιχνίδι και στρέφονται σε οργανωμένες δραστηριότητες δημιουργικής απασχόλησης. Πέρα από την πρακτική ανάγκη φύλαξης των παιδιών τις απογευματινές ώρες οι βασικότεροι λόγοι που οδηγούν σε αυτό είναι:

-         Ο βομβαρδισμός των γονέων από ιστοσελίδες και περιοδικά για superπρογράμματα δημιουργικής απασχόλησης που κάνουν τα παιδιά έξυπνα και επιτυχημένα. Είναι γεγονός ότι ειδικά στη χώρα μας το marketingγια τη μόρφωση των παιδιών βρίσκει γόνιμο έδαφος και πατά στην αγωνία του κάθε γονιού να δώσει στο παιδί του ευκαιρίες εξέλιξης και να το κάνει μικρό Αϊνστάιν.

-         Το άγχος και η αγωνία των γονέων να δώσουν στα παιδιά τους εφόδια για ακαδημαϊκή επιτυχία. Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι σε όσο περισσότερες δραστηριότητες εμπλέκουν το παιδί τους, τόσο περισσότερο το βοηθούν να ανταπεξέλθει σε έναν σύνθετο και ανταγωνιστικό κόσμο. Πιστεύουν ότι αν κάνει λιγότερες δραστηριότητες από τα άλλα παιδιά, θα υστερεί και αργά ή γρήγορα θα μείνει πίσω στον αγώνα για την επιτυχία.    

-         Οι συνθήκες ζωής στις μεγαλουπόλεις δεν αφήνουν περιθώρια για ελεύθερο παιχνίδι. Η τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι μεν παθητική διασκέδαση, αλλά για πολλά παιδιά είναι η μόνη διασκέδαση. Από την άλλη, οι γονείς είναι υπεραπασχολημένοι, επιστρέφουν στο σπίτι κουρασμένοι κι έτσι η σκέψη ότι προσφέρουν στο παιδί τους πολλά προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης τους κάνει να νιώθουν καλύτεροι γονείς.

Το αποτέλεσμα είναι οι μισοί γονείς να τρέχουν με τα παιδιά τους από δραστηριότητα σε δραστηριότητα και οι άλλοι μισοί να νιώθουν ανεπαρκείς γιατί οι οικονομικές δυσκολίες δεν τους επιτρέπουν να είναι ιδανικοί γονείς.

Όμως, οι ειδικοί στο Official Journal of the American Academy of Pediatrics κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και σημειώνουν ότι οι γονείς πρέπει να λαμβάνουν σωστή ενημέρωση ώστε να αντιληφθούν ότι η πληθώρα δραστηριοτήτων δεν μπορεί να υποκαθιστά τον δικό τους χρόνο με το παιδί και προπαντός δεν μπορεί να λειτουργεί εις βάρος της ανάγκης του παιδιού για ελεύθερο παιχνίδι.

Τι σας προτείνει το parentbook:

-    Μην υποτιμάτε τη σημασία του ελεύθερου παιχνιδιού. Όταν το παιδί έχει χρόνο μέσα στη μέρα να παίξει με απλά υλικά/παιχνίδια και να φτιάξει τον δικό του κόσμο, έχει την ευκαιρία να κινείται ελεύθερα ανάμεσα στο φανταστικό και το πραγματικό, και μάλιστα αποφασίζει μόνο του για τους ρόλους και την πορεία του παιχνιδιού.

-    Μην υποτιμάτε τη σημασία του αυθόρμητου παιχνιδιού με το παιδί σας. Σκεφθείτε ποιος χρόνος είναι πιο ποιοτικός; Ο χρόνος που τρέχετε με το παιδί να προλάβετε τις δραστηριότητες ή ο χρόνος που περνάτε μαζί με ηρεμία για να μιλήσετε, να του διαβάσετε, να τακτοποιήσετε το σπίτι ή να φτιάξετε κάτι που χάλασε ή απλώς να παίξετε μαζί του σαϊτες, κατάστημα, μπάλα;

-    Επιλέξτε δραστηριότητες με βασικό κριτήριο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του παιδιού σας και όχι τι προτείνουν τα περιοδικά και οι εκπομπές ως superπρόγραμμα και δημοφιλές χόμπι. Εάν το παιδί σας θέλει να ασχοληθεί μόνο με ένα μουσικό όργανο και να μην κάνει τίποτε άλλο, δεν σημαίνει ότι θα μείνει πίσω και θα αποτύχει στο μέλλον. Εάν στην ιδιοσυγκρασία του παιδιού ταιριάζει το ομαδικό παιχνίδι, δώστε του την ευκαιρία να είναι μέλος ομάδων. Διαβάστε περισσότερα για την επιλογή εξωσχολικών δραστηριοτήτων ΕΔΩ.

-    Οι δημιουργικές δραστηριότητες δεν είναι προϊόν προς κατανάλωση. Αυτό σημαίνει ότι δεν ωφελεί να φορτώνουμε τα παιδιά με δραστηριότητες με στόχο να κάνουν από μικρά όσο περισσότερα πράγματα γίνεται άσχετα με το αν τους ταιριάζουν. Αναζητήστε οργανωμένες δραστηριότητες που ενεργοποιούν τη φαντασία του παιδιού, ανοίγουν δρόμους στη δημιουργικότητά του και ενισχύουν την αυτοπεποίθησή του.

Βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη των παιδιών και τη σχολική επιτυχία είναι να τους εξασφαλίζουμε την ισορροπία και να μην τους στερούμε τη χαρά του παιχνιδιού και τη δική μας ουσιαστική παρουσία.

Εύη Τρούκη