Με αφορμή μια διαφήμιση, έχω αρχίσει να παρατηρώ πόσοι οδηγοί επιλέγουν να οδηγούν μιλώντας στο κινητό τηλέφωνο. Αν και ζητούμε από τα παιδιά να είναι προσεκτικά, να σέβονται τους κανόνες και προσπαθούμε να τα ευαισθητοποιήσουμε σε θέματα ασφαλείας, όλο και περισσότεροι μιλούν στο κινητό καθώς οδηγούν.
Δεν θα αναλύσω το πόσο επικίνδυνο είναι κάτι τέτοιο. Δεν θα αναφέρω περιπτώσεις γνωστών προσώπων που ενεπλάκησαν σε τροχαίο λόγω του κινητού. Λίγους μήνες πριν συνέβη και κάτι τέτοιο μπροστά στα μάτια μου.
Καταλαβαίνω πολύ καλά την ανάγκη να μιλήσει κανείς στο κινητό ενώ οδηγεί. Οδηγούμε πολλές ώρες και θα θέλαμε να εκμεταλλευτούμε τον χρόνο που περνάμε μέσα στο αυτοκίνητο. Μερικοί από μας είναι ιδιαίτερα "επικοινωνιακοί", άλλοι είναι αρκετά πολυάσχολοι. Μεγάλο μέρος της ζωής μας περνά μέσα από το κινητό μας.
Η χρήση του τηλεφώνου, για ευνόητους λόγους, απαγορεύεται από τον Κ.Ο.Κ. ακόμα κι αν χρησιμοποιούμε hands-free, ενώ υπάρχουν αρκετά τσουχτερές ποινές για τους παραβάτες. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι εξαιρείται η χρήση bluetooth hands-free. Προφανώς για τον λόγο ότι το bluetooth δεν χρησιμοποιεί καλώδια, η χρήση του θεωρείται λιγότερο επικίνδυνη κατά την οδήγηση. Άλλωστε υπάρχουν σήμερα και ηχοσυστήματα αυτοκινήτου που έχουν ενσωματωμένο bluetooth και έτσι μπορούμε να ακούμε τον συνομιλητή μας από τα ηχεία του αυτοκινήτου.
Αυτό όμως που δεν καταλαβαίνω είναι γιατί κάποιος δίνει ένα σωρό χρήματα για να αγοράσει ένα πανάκριβο κινητό, ενώ δεν διαθέτει ούτε 20 ευρώ (από τέτοιες τιμές περίπου μπορεί να βρει κάποιος ένα αξιοπρεπέστατο αξεσουάρ αυτιού) για να αγοράσει ένα bluetooth hands-free. Μάλιστα μου κάνει ακόμα μεγαλύτερη εντύπωση όταν βλέπω ανθρώπους να οδηγούν πανάκριβα αυτοκίνητα, πολυτελέστατα και απαστράπτοντα, αλλά να μην έχουν στην κατοχή τους ένα bluetooth.
Η κατάσταση είναι σοβαρή αν σκεφτούμε ότι μιλώντας στο κινητό μας αυξάνουμε ραγδαία τους κινδύνους πρόκλησης ατυχημάτων, ενώ συχνά έχουμε συνεπιβάτες τα παιδιά μας! Και την κατάσταση αυτή τη βλέπουμε καθημερινά γύρω μας.
Το συμπέρασμα στο οποίο αυθόρμητα καταλήγω είναι το εξής: η χρήση bluetooth, όπως και η σωστή οδηγική συμπεριφορά, είναι θέμα παιδείας. Επίσης, ενώ το ακριβό κινητό ή το ακριβό αυτοκίνητο μπορούν να επιδεικνύονται στους άλλους, το bluetooth ακόμα δεν αποτελεί αντικείμενο επίδειξης, άρα και αντικείμενο πόθου!
Βρέθηκα πρόσφατα σε ένα κατάστημα ηλεκτρονικών για μια επισκευή. Καθώς περίμενα τον τεχνικό, μπαίνει μια μητέρα με τα δυο της παιδιά και κατευθύνεται στην ιδιοκτήτρια. Στήνω αφτί και με έκπληξη ακούω:
- «Θα ήθελα για τον γιο μου ένα σύγχρονο κινητό με μεγάλη οθόνη που να μπαίνει στο internet και να παίζει παιχνίδια!»
Ο γιος πρέπει να ήταν παιδί έκτης δημοτικού ή το πολύ πρώτης γυμνασίου. Στις προτάσεις της πωλήτριας η μητέρα θέτει ερωτήσεις, για να εξασφαλίσει ότι θα αγοράσει αυτό ακριβώς που «χρειάζεται» το παιδί:
«Πόσων ιντσών οθόνη έχει;» «Πόση ενσωματωμένη μνήμη έχει και πόσο μπορεί να αυξηθεί με κάρτες μνήμης;» «Μπορεί να παίξει συγκεκριμένα παιχνίδια, ιδίως αυτά που παίζει και ο τάδε φίλος;»
Η ιδιοκτήτρια συμβουλεύεται τον γιο της που τυχαίνει να είναι στο κατάστημα, επιβεβαιώνει ότι συγκεκριμένη συσκευή έχει τα χαρακτηριστικά που ζητούνται (μάλιστα γίνεται αναφορά σε χωρητικότητες μνήμης και συγκεκριμένα παιχνίδια), την προτείνει στη μητέρα και σε ελάχιστα λεπτά η αγορά έχει ολοκληρωθεί.
Αφού συγχαρώ τη μητέρα για την οικονομική της άνεση (δεν υπήρξε καμία ερώτηση που να αφορά στην τιμή), θα ήθελα να παραθέσω ελάχιστες σκέψεις:
- Ένας γονιός που αγοράζει ένα κινητό ή ένα tablet στο παιδί του, έχει επίγνωση των διαφόρων χρήσεων που μπορεί να έχει μια τέτοια συσκευή, ιδίως από ανήλικα άτομα;
- Έχει ενημέρωση για τις ανεπιθύμητες διαστάσεις της χρήσης τέτοιων συσκευών;
- Έχει σκεφτεί τις συνέπειες μιας τέτοιας αγοράς; Έχει προβληματιστεί πώς θα βάλει όρια στο παιχνίδι των παιδιών ή πώς θα το σταματήσει αν χρειαστεί;
- Έχει υπ’ όψιν την ύπαρξη εφαρμογών γονικού ελέγχου;
- Έχει αναζητήσει ένα δημιουργικότερο πλαίσιο χρήσης μιας τέτοιας συσκευής;
Θα κλείσω προς το παρόν τους προβληματισμούς μου (θα επανέλθω όμως σύντομα) μεταφέροντας πρόσφατη εμπειρία:
Μητέρα μαθητή γυμνασίου ρωτά εκπαιδευτικό για την επίδοση του παιδιού της. Στα σχόλια του εκπαιδευτικού ότι ο μαθητής, αν και έχει ικανότητες, δεν παρουσιάζει την επιμέλεια και την προετοιμασία που θα έπρεπε, η μητέρα επισημαίνει απλά ότι το παιδί δαπανά πολλές ώρες σε βιντεοπαιχνίδια μόνος ή με φίλους και γι’ αυτό δεν βρίσκει χρόνο να μελετά!
Μα καλά, ποιος αγοράζει τα παιχνίδια σ’ αυτά τα παιδιά; Μόνα τους ψωνίζουν; Οι γονείς πού βρίσκονται όταν αυτά παίζουν; Τι κάνουν για να αντιμετωπίσουν αυτή την κατάσταση;
Όλοι λίγο-πολύ έχουμε έρθει αντιμέτωποι με αυτό το «αδυσώπητο» ερώτημα!
Εν τω μεταξύ ακούω φίλους και γνωστούς να λένε: «τι δώρα μάς προτείνει το parentbook να αγοράσουμε αυτές τις μέρες;».
Μπορείτε να βρείτε ήδη στις προτάσεις μας αρκετά δώρα που ξεχωρίζουμε και εξηγούμε τους λόγους για τους οποίους τα προτείνουμε. http://parentbook.gr/suggestions/products.html Επίσης μπορείτε να διαβάσετε για την επιλογή παιχνιδιών: http://parentbook.gr/free-time-cat/home-creative-activities/kids-toys/item/400-simple-toys.html
Εδώ θα ήθελα να υπενθυμίσω τα κριτήρια με τα οποία πρέπει να επιλέγουμε δώρα για τα παιδιά: αν κάτι καλλιεργεί τη φαντασία και προκαλεί τη δημιουργικότητα, προσφέρει γνώσεις ή ενισχύει τις θετικές κλίσεις του παιδιού, είναι καλή ιδέα για δώρο. Με αυτή την απλή συλλογιστική μπορούμε να "φιλτράρουμε" οτιδήποτε μάς σερβίρεται και να αποφασίζουμε αν εξυπηρετεί τον σκοπό μας ή όχι.
Αλλά, ας προσέχουμε το εξής: τα παιχνίδια δεν έχουν σκοπό να μας απαλλάξουν από την παρουσία των παιδιών. Δεν αγοράζουμε παιχνίδια για να τα απασχολούμε και να μας αφήνουν ήσυχους!
Γι' αυτό και οι διάφορες κονσόλες που υπόσχονται ατελείωτες ώρες απασχόλησης, δεν είναι πάντα ό,τι καλύτερο. Ακούω γονείς να παραπονιούνται ότι τα παιδιά τους καταναλώνουν άπειρες ώρες παίζοντας με τέτοιες κονσόλες... παραμελώντας ταυτόχρονα τα μαθήματά τους ή άλλες δημιουργικές δραστηριότητες.
Μα, ποιος αγόρασε αυτά τα παιχνίδια; Φυσικά οι γονείς ή κάποιοι άλλοι με τη συγκατάθεση των γονιών!
Υποθέτει κάποιος ενήλικος ότι το παιδί θα έχει στην κατοχή του τέτοια παιχνίδια και θα αντισταθεί σθεναρά στην πολύωρη χρήση τους; Μήπως ξεχνάμε τι αυτοσυγκράτηση είχαμε εμείς στην ηλικία τους; Μήπως τελικά την ευθύνη δεν την έχουν τα παιδιά, αλλά εμείς που επιλέγουμε τα παιχνίδια και έχουμε τον κύριο λόγο για τη χρήση τους;
Και τι γίνεται με τους υπολογιστές-ταμπλέτες, με τα κινητά τηλέφωνα και άλλα παρόμοια; Είναι απαραίτητα στα μικρότερα παιδιά;
Προσωπικά έχω υποκύψει στη λύση «tablet», επειδή είναι υπολογιστική μηχανή με ανεξάντλητες δυνατότητες, μόνο με την προϋπόθεση ύπαρξης μιας εφαρμογής γονικού ελέγχου, όπως αυτή που παρουσιάζεται εδώ: http://parentbook.gr/suggestions/applications/item/1072-kids-place-parental-control.html και πάντα υπό γονική επιτήρηση.
Ποιος όμως ο λόγος να έχει ένα παιδί κινητό τηλέφωνο; Μήπως η κατοχή μιας κινητής συσκευής συνδυάζεται με το status της οικογένειας, το "πρεστίζ" του παιδιού και άλλους τέτοιους παράγοντες; Τότε όμως είναι αναπόφευκτες και οι αρνητικές συνέπειες τέτοιων επιλογών.
Αρκετοί γονείς αυτές τις μέρες «ανταμείβουν» τα παιδιά τους (ιδίως όταν πετύχουν καλή βαθμολογία στο σχολείο) με διάφορα τεχνολογικά gadget. Και αρκετά συχνά πρόκειται για πανάκριβες συσκευές. Παράλληλα όμως αναρρωτιούνται γιατί το παιδί δεν διαθέτει χρόνο για μελέτη και για δημιουργικές δραστηριότητες, ενώ "χάνεται" με τις ώρες σ' αυτά τα παιχνίδια!
Ας το σκεφτούμε νηφαλιότερα. Αυτές τις γιορτές ας επενδύσουμε λιγότερο σε αντικείμενα, σε συσκευές, και περισσότερο σε ανθρώπινη επαφή!
Όπως έχει τονιστεί ξανά στο parentbook, ο καλύτερος τρόπος να δείξουμε στο παιδί πόσο το αγαπάμε δεν είναι το να του αγοράσουμε έναν σωρό παιχνίδια. Είναι να διαθέτουμε χρόνο για να κάνουμε πράγματα μαζί. Είναι να παραραμερίζουμε την κούραση ή τις έγνοιές μας και να ασχολούμαστε ποιοτικά μαζί του. Όποτε μπορούμε και όσο μπορούμε.
Χρόνια Πολλά!!!
Υπάρχουν πολλά site που απευθύνονται σε γονείς. Δεν θα μιλήσω για την αξία του parentbook.gr και την ποιότητα τής πληροφορίας που υπάρχει σ' αυτό, γιατί τη θεωρώ αυτονόητη.
Μεταφέρω εδώ κάτι που συζητάμε συχνά με φίλους: υπάρχουν site για ανθρώπους που πρόκειται να γίνουν γονείς, site που καλύπτουν ηλικίες παιδιών από την εμβρυϊκή, τη βρεφική, νηπιακή ηλικία... μέχρι και για γονείς με παιδιά που τελειώνουν το Δημοτικό. Ως εδώ καλά.
Διαπιστώνουμε όμως ότι οι ιστότοποι για γονείς με παιδιά Γυμνασίου ή Λυκείου είναι πολύ περιορισμένοι. Όσοι υπάρχουν, απευθύνονται περισσότερο στα παιδιά παρά στους γονείς. Και είναι φυσικό βέβαια, αφού το αντιληπτικό επίπεδο των παιδιών σ' αυτές τις ηλικίες είναι τέτοιο που μπορούν μόνα τους να αναζητήσουν και να αξιοποιήσουν τις πληροφορίες και την όποια καθοδήγηση.
Οι γονείς όμως, πού είναι; Όσο μεγαλώνει το παιδί οι γονείς "εξαφανίζονται";
Δεν είναι μόνο θέμα διαδικτυακής πληροφόρησης. Οι γονείς είναι πολύ δραστήριοι και "ανήσυχοι" όταν έχουν παιδιά μικρής ηλικίας: προβληματίζονται, αναζητούν, επισκέπτονται συχνά δασκάλους, ειδικούς παιδαγωγούς, γιατρούς... συνήθως μέχρι το παιδί να φτάσει στο Γυμνάσιο. Από εκεί και πέρα διαπιστώνω μια πολύ σημαντική κάμψη του ενδιαφέροντος!
Τι γίνεται; Ξαφνικά τα παιδιά έχουν μεγαλώσει τόσο που το ενδιαφέρον των γονιών περισσεύει; Ή μήπως σ' αυτή την ηλικία οι γονείς θεωρούν ότι δεν μπορούν να γίνουν και πολλά, ότι κατά κάποιον τρόπο «το παιχνίδι είναι χαμένο»;
Προσωπικά πιστεύω ότι αυτή η τελευταία προσέγγιση είναι πέρα για πέρα λανθασμένη. Ακόμα κι αν έχουν γίνει πρόχειρες, απερίσκεπτες, λανθασμένες επιλογές σε προηγούμενες ηλικίες, πάντα υπάρχει καιρός να διορθωθούν και να γίνει μια νέα αρχή! Η διαπαιδαγώγηση είναι σημαντική στις μικρές ηλικίες, αλλά πρέπει να συνεχίζεται και όταν τα παιδιά έχουν μεγαλώσει αισθητά.
Σίγουρα τότε θα πρέπει να είμαστε πιο διακριτικοί, λιγότερο παρεμβατικοί, αλλά συνεχίζουμε να έχουμε σημαντικό ρόλο και -το κυριότερο- κάποιες ευκαιρίες να διορθώσουμε παλαιότερες εσφαλμένες επιλογές, να αντιστρέψουμε το κλίμα.
Εδώ εντοπίζω προσωπικά και μια σημαντική διαφοροποίηση του parentbook.gr: απευθύνεται στους γονείς αντιμετωπίζοντας συνολικότερα την ανάπτυξη των παιδιών! Περιέχει ήδη αρκετό αξιόλογο υλικό και για γονείς με μεγαλύτερα παιδιά. Και έτσι πρέπει να είναι.
Πίσω από τη χρήση του κινητού στο σχολείο βρίσκεται ο γονιός. Πίσω από την παραβατική συμπεριφορά του εφήβου βρίσκεται η οικογένεια. Πίσω από τον εθισμό των παιδιών στα παιχνίδια ή το διαδίκτυο (ή ακόμα και σε ουσίες) υπάρχουν οι επιλογές των γονιών. Και σε τόσα άλλα θέματα των μεγαλύτερων παιδιών είναι καθοριστική η προσέγγιση των γονιών, η οποία σχετίζεται άμεσα με τη σωστή ενημέρωση.
Ας μην αφήνουμε λοιπόν «στην τύχη τους» τα παιδιά μας, όταν μεγαλώνουν, κι ας είμαστε δίπλα τους, πιο διακριτικά μεν, αλλά για περισσότερα χρόνια, γιατί συνεχίζουν να μας χρειάζονται!
Γ.Α.
Τα άρθρα που σας προτείνουμε για να θυμηθείτε τι θα πει να είσαι έφηβος:
- Το άρθρο «Τα ψυχολογικά γνωρίσματα των εφήβων» θα σας βοηθήσει να «θυμηθείτε» πώς νιώθει ένα παιδί στην εφηβεία και ποιες είναι οι συνήθεις ψυχολογικές του αντιδράσεις.
- Η μεγάλη πρόκληση για τον έφηβο είναι να βρει ισορροπία ανάμεσα στις ενορμήσεις του και στη συνειδητοποίηση ότι πρέπει να σταματήσει να είναι το μικρό παιδάκι των γονιών του. Η συνεργάτις του parentbook, Ευτυχία Κατσανδρή (Κοινωνιολόγος-Σωματική Ψυχοθεραπεύτρια), μας εξηγεί πώς βιώνει ο έφηβος αυτές τις προκλήσεις στο άρθρο «Πώς να καταλάβω καλύτερα τον έφηβο που μεγαλώνω».
- Η νευρική ανορεξία είναι μία συχνή διατροφική διαταραχή που παρουσιάζουν τα κορίτσια στην εφηβεία. Διαβάστε στο Α’ Μέρος του άρθρου «Διατροφικές Διαταραχές και Εφηβεία: Ανορεξία» πώς συνήθως ξεκινάει η ανορεξία με μια «δίαιτα», όταν το κορίτσι στην εφηβεία νομίζει πως έχει πάρει λίγα κιλά ή όταν εξαιτίας της αλλαγής του σώματός της (ανάπτυξη του στήθους κλπ) πιστεύει πως έχει παχύνει.
Έφτασε Αύγουστος! Για αρκετούς από όσους έχουν πλέον τη δυνατότητα, ο Αύγουστος είναι συνυφασμένος με τις διακοπές!
Διακοπές από την κούραση, τις έγνοιες, τη φασαρία της δουλειάς. Διακοπές από το άγχος, την κίνηση, την ταλαιπωρία. Διακοπές από την καθημερινή ρουτίνα. Παράλληλα Αύγουστος σημαίνει αναζήτηση της ξενοιασιάς, της ξεκούρασης, της χαλάρωσης! Και όλα αυτά είναι καλύτερα όταν μπορεί κανείς να τα εξασφαλίσει για όλα τα μέλη της οικογένειάς του, κυρίως για τα παιδιά του.
Καλά όλα αυτά, αλλά πόσοι σήμερα μπορούν να τα γευθούν σε όλο τους το μεγαλείο; Η απάντηση είναι περισσότερο από αυτονόητη στην παρούσα οικονομική συγκυρία. Και πόσοι μπορούν να προσφέρουν στην οικογένειά τους πολυτελείς, αξέχαστες διακοπές;
Ε, λοιπόν, σήμερα θα σας προτείνω έναν τρόπο να εξασφαλίσετε στα παιδιά σας μερικές μέρες πολυτελών, αξέχαστων διακοπών!
Μην πηγαίνει το μυαλό σας σε κάποιο κόλπο, ώστε να βρείτε τελικά εκείνο το χρηματικό ποσό, με το οποίο θα νοικιάσετε ένα σκάφος και θα αρχίσετε να γυρνάτε σε όλα τα νησιά. Ούτε στη δυνατότητα να δοκιμάζουν τα παιδιά σας όλα τα θαλάσσια σπορ όλες τις ώρες και μέρες των διακοπών. Για την ακρίβεια μη συνδέετε καθόλου την πολυτέλεια και τη σημαντικότητα που σας προτείνω, με τα χρήματα.
Σίγουρα χωρίς χρήματα δεν πας πουθενά. Δοκιμάστε όμως αυτό το καλοκαίρι μια διαφορετική προσέγγιση:
- Πηγαίνετε τα παιδιά σας για μπάνιο όσο πιο συχνά μπορείτε. Είναι μια απλή επιλογή που μπορεί να συνδυαστεί με πολλές άλλες δραστηριότητες.
- Μη συνδέετε τα θαλασσινά μπάνια με ένα πλαίσιο, στο οποίο πρέπει συνεχώς να ξοδεύετε, ακόμα και για τα αυτονόητα. Επιλέξτε παραλία ανάλογα με τη διάθεση και το βαλάντιό σας. Αν δεν έχετε τη δυνατότητα, μην προτιμάτε ακριβές πλαζ με εξεζητημένα στοιχεία. Αν επιμείνετε σε κάτι που δεν ταιριάζει με τις οικονομικές σας δυνατότητες, θα αναγκαστείτε να μειώσετε τα μπάνια, κάτι που θα επηρεάσει αρνητικά όλη την οικογένεια.
- Θα σας πρότεινα ανεπιφύλακτα να επιλέξετε την πιο κοντινή, καθαρή και όχι πολυσύχναστη παραλία. Μερικές φορές είναι πιο κοντά από ό,τι νομίζουμε, αλλά ίσως να μη θεωρείται τόσο "in". Ας ξεπεράσουμε τέτοιους χαρακτηρισμούς και ας μείνουμε στην ουσία.
- Όσο μπορείτε αποφύγετε να αράξετε κάτω από μια ομπρέλλα διαβάζοντας ένα αδιάφορο βιβλίο. Ίσως να κάνετε κάτι τέτοιο στην αρχή, για μια-δυο μέρες, αλλά μην το συνεχίσετε σε όλη τη διάρκεια των διακοπών.
- Αφιερώστε χρόνο να παίξετε με τα παιδιά σας. Παίξτε, για παράδειγμα, μπάλα. Μια μπάλα δεν κοστίζει, κάνει σε όλους καλό και ενθουσιάζει τις περισσότερες ηλικίες.
- Με μικρό κόστος αγοράστε ρακέτες και ένα μπαλάκι και παίξτε με τα παιδιά σας. Αν δεν ξέρετε εσείς ή αυτά, είναι καλή ευκαιρία εκμάθησης.
- Μπαίνοντας στο νερό κολυμπήστε μαζί με τα παιδιά σας. Μην τα αφήνετε να τσαλαβουτούν εκεί που σκάει το κύμα κι εσείς χάνεστε στα βαθιά. Κολυμπήστε όσο γίνεται κοντά τους. Δεν θα χάσετε κάποιο πρωτάθλημα αν δεν επιδείξετε τις κολυμβητικές σας ικανότητες.
- Πάρτε μαζί τη μάσκα και κάνετε εξερευνήσεις του βυθού. Συναγωνιστείτε για το ποιος θα βρει τα περισσότερα κοχύλια, πέτρες, φύκια κλπ.
- Αν είστε με συγγενείς και άλλα παιδιά, πάρτε τα παιδιά στους ώμους και παίξτε μονομαχίες. Επίσης μπορείτε να παίξετε μέσα στη θάλασσα με τη μπάλα ή το μπαλάκι από τις ρακέτες, το φρίσμπυ και ένα σωρό άλλα παιχνίδια.
- Μετά το μπάνιο, αν η παραλία προσφέρεται, πάρτε τα παιδιά σας και κάντε χαλαρό τρέξιμο ή γρήγορο περπάτημα. Εξερευνήστε ακόμα και την παραλία, αν αυτή προσφέρεται. Διοργανώστε κάθε μέρα και μια εξόρμηση, για να γνωρίσετε καλύτερα τη γύρω περιοχή.
- Όσο θα παραθερίζετε φροντίστε να έχετε μαζί σας ή νοικιάστε ποδήλατα. Δεν υπάρχει παιδί να μη χαίρεται με το ποδήλατο. Ακολουθήστε κι εσείς εφ' όσον είναι εφικτό. Κάντε όσες περισσότερες βόλτες μπορείτε μαζί.
- Εκμεταλλευθείτε τα βράδια για να κάνετε συζητήσεις, να πείτε παραμύθια, να αναλύσετε ό,τι δεν πήγε καλά όλη την υπόλοιπη χρονιά, ό,τι σας κράτησε σε απόσταση. Επιχειρήστε να κάνετε σχέδια για την επόμενη χρονιά, για τις δύσκολες μέρες που έρχονται, για τις κοινές προσπάθειες που χρειάζονται για να ξεπεραστούν οι δυσκολίες.
Η ιδέα δηλαδή είναι να κάνετε πράγματα μαζί με τα παιδιά, να βρείτε ευκαιρίες να έρθετε πιο κοντά τους. Θα δείτε τα παιδιά στο τέλος των διακοπών να είναι ικανοποιημένα, χορτασμένα, γεμάτα ευχαρίστηση, πλούσια σε εμπειρίες. Θα εκπλαγείτε από την ικανοποίηση που θα δείτε ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους.
Και μη νομίσετε ότι έτσι χάνετε τη δυνατότητα να ξεκουραστείτε. Ακολουθώντας τα παραπάνω θα διαπιστώσετε ότι τελικά αυτό που χρειαζόσασταν ήταν ελάχιστη σωματική ξεκούραση και πολλή ψυχική. Η ψυχική ξεκούραση επιτυγχάνεται καλύτερα μέσα από τη σχέση με τα παιδιά μας! Και για μας τους ίδιους μια τέτοια επαφή λειτουργεί αναζωογονητικά, ανακουφιστικά, καταπραϋντικά στα σημάδια του χρόνου, στις δυσκολίες της καθημερινότητας, στο στρες της μεγαλούπολης.
Αναρωτηθείτε: πόσοι άνθρωποι απολαμβάνουν τέτοιες πολυτέλειες; Ανακαλύψτε αυτό το καλοκαίρι τι σημαίνει πραγματικά αξέχαστες διακοπές!
Γ.Α.
Στις διακοπές μας, κατά τις επισκέψεις μας στις παραλίες, στις όποιες εξορμήσεις με τα παιδιά μας... αρκετά συχνά βρίσκουμε τα απομεινάρια της "ανθρώπινης" παρουσίας.
Πόσες φορές δεν έχω δει σε εθνικές οδούς από το προπορευόμενο όχημα να ανοίγουν το παράθυρο και να "ξεφορτώνονται" εύκολα το ποτηράκι του καφέ που μόλις τελείωσε, το μπουκαλάκι του νερού, το χαρτάκι που τύλιγε την τυρόπιττα!
Πόσες φορές δεν έχω δει στην παραλία φυτεμένες γόπες τσιγάρων! Μάλιστα στο παρελθόν έχω βρεθεί σε παραλίες κατάφυτες από τέτοια φυτά!
Πόσες φορές τα παιδιά μου δεν έχουν ανακαλύψει σκουπίδια καθώς σκάβουν μικρές τρύπες σε κάποια παραλία!
Δεν θα αναφερθώ στο πόσο λιγότερα είναι αυτά τα περιστατικά σε σχέση με 10 ή 20 χρόνια πριν. Δεν θα ήμουν και πολύ ευχαριστημένος με τη διαπίστωση «το μη χείρον βέλτιστον».
Ούτε θα αναφερθώ στον πραγματικό πολιτισμό που άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί αφήνουν να αποτυπώνεται στην καθαριότητα του περιβάλλοντος στο οποίο ζουν και κινούνται καθημερινά. Μια επίσκεψη σ' αυτές τις χώρες μπορεί να μας πείσει για την αλήθεια μιας τέτοιας διαπίστωσης.
Ούτε και θα υποστηρίξω πόσο λίγο κόπο έχει το να μαζεύεις τα σκουπίδια σου και να τα πετάς μόνο σε κάδους απορριμμάτων.
Με απασχολεί όμως το είδος της αγωγής που δίνουμε στα παιδιά μας όταν μας βλέπουν να ανοίγουμε το παράθυρο του αυτοκινήτου και να πετάμε τα σκουπίδια μας. Δεν αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για μια τελείως κοντόφθαλμη αντίδραση; Τα πετάμε για να τα ξαναβρούν τα παιδιά ή τα εγγόνια μας; Ή για να χύνουμε κροκοδείλια δάκρυα για την κατάσταση του περιβάλλοντος;
Επίσης δεν αντιλαμβανόμαστε εκείνο που υποστήριζε ο αρχαίος Σωκράτης (και που θα το βρούμε να επαναλαμβάνεται αρκετές φορές στο parentbook.gr), ότι διδάσκουμε με το παράδειγμα;
Τόση σοφία χρειάζεται πια για να καταλάβουμε ότι το περιβάλλον είναι το σπίτι μας; Τόση εξυπνάδα χρειάζεται για να κατανοήσουμε πως όσο επιβαρύνουμε το περιβάλλον, αυτό είναι εις βάρος μας; Τόση παιδαγωγική κατάρτιση χρειάζεται, για να αντιληφθούμε πως με το παράδειγμά μας ως γονείς αναιρούμε σε λίγες στιγμές ό,τι τα παιδιά μας διδάσκονται χρόνια;
Για μένα απλή λογική μόνο χρειάζεται. Κι αν δεν την έχουμε, ας ρωτήσουμε τα παιδιά μας!
Ως γονείς μικρών παιδιών αρκετές φορές βγαίνουμε βόλτα με φίλους, συναδέλφους, συγγενείς. Πηγαίνουμε στην παραλία, σε μια πλατεία, σε έναν παιδότοπο, σε κάποιο φιλικό σπίτι. Απολαμβάνουμε τη συντροφιά των φίλων μας και παράλληλα βλέπουμε τα παιδιά μας να παίζουν μαζί.
Δεν είναι σπάνιες όμως οι φορές που το παιδί κάποιου αρχίζει να φέρεται απότομα, βίαια ή επικίνδυνα. Και κάποτε βλέπω τους γονείς αυτού του παιδού να μένουν απαθείς, χωρίς να το οριοθετούν ή να προσπαθούν να προφυλάξουν τα υπόλοιπα παιδιά. Ένα παράδειγμα που μου έρχεται αβίαστα στο μυαλό είναι αρκετά παιδιά να παίζουν στην παραλία και ένα να αρχίσει να πετά άμμο στα άλλα ή να αρχίσει να τα σπρώχνει.
Δεν μου φαίνεται καλό να μαλώνει και να προσβάλλει κανείς τα παιδιά του παρουσία άλλων, και μάλιστα ξένων. Για πολλούς λόγους ο καθορισμός των ορίων που πρέπει να έχει η παιδική συμπεριφορά (όπως άλλωστε τονίζεται πολλές φορές στα άρθρα του parentbook.gr), είναι καλό να "δουλεύεται" στο σπίτι.
Ωστόσο, όταν σε ένα τέτοιο περιβάλλον βλέπω παιδιά από επιθετικά έως επικίνδυνα και την ίδια στιγμή τους γονείς του απαθείς, σκέφτομαι: «τι περιμένουν, να μαλώσω εγώ το παιδί τους;»
Είναι, νομίζω, και πάλι θέμα σεβασμού:
Αν θέλω ν' αφήνω το παιδί μου τελείως ελεύθερο, χωρίς καμία παρατήρηση, είναι δικαίωμά μου. Διαθέτω όμως τον στοιχειώδη σεβασμό προς τους γύρω μου, ώστε να μην επιβαρύνω τα δικά τους παιδιά με τις επιλογές μου και να μην τους φέρνω σε δύσκολη θέση;
Και κάτι ακόμα: Αρκετές φορές σε περιστάσεις σαν κι αυτές που περιέγραψα παραπάνω, μόλις κάποιος γονιός προσπαθεί να οριοθετήσει, να περιορίσει τα δικά του παιδιά, υπάρχει κάποιος άλλος που "πετάγεται", του κάνει παρατηρήσεις του τύπου «μην το μαλώνεις», «παιδιά είναι, θα χτυπηθούν κιόλας...», με αποτέλεσμα να αναιρεί την όποια παρέμβαση.
Αναρωτιέμαι λοιπόν, τόσο σίγουρος είναι κάποιος για τη δική του παιδαγωγική προσέγγιση, που είναι σε θέση να παρεμβαίνει και στον τρόπο που οι άλλοι έχουν επιλέξει να διαπαιδαγωγήσουν τα παιδιά τους; Ή μήπως είναι θέμα ημιμάθειας και πάλι έλλειψης σεβασμού προς τις επιλογές των άλλων;
Γ.Α.
Θα μεταφέρω εδώ μια εμπειρία από κάποιον γνωστό μου εκπαιδευτικό: στο Γυμνάσιο που υπηρετεί, τη σχολική χρονιά που μας πέρασε είχε δύο παιδιά μιας οικογένειας, το ένα στην Α΄ και το άλλο στη Γ΄.
Το παιδί στη Γ΄ το ήξερε και από προηγούμενες χρονιές, τις δυνατότητές του, τη συμμετοχή του στο μάθημα. Καλός μαθητής, αλλά όχι άριστος. Στο μάθημά του περιέργως, τελευταία χρονιά στο σχολείο, το παιδί επιδείκνυε παροιμιώδη αδιαφορία. Σε σημείο που, την ώρα του μαθήματος, έκανε τις ασκήσεις άλλων μαθημάτων. Αλλά και η προφορική συμμετοχή ήταν από ελάχιστη έως ανύπαρκτη. Ήξερε όμως ο καθηγητής ότι πρόκειται για ένα παιδί έξυπνο, με αρκετά καλές βάσεις. Παρ' όλα αυτά, επειδή δεν είναι ο τύπος του διδάσκοντα που θεωρεί ότι το μάθημά του είναι το πιο σημαντικό στο πρόγραμμα σπουδών, δεν πίεζε το παιδί να συμμετέχει οπωσδήποτε και σεβόταν την επιλογή του. Στο διαγώνισμα τριμήνου ο μαθητής έτυχε να γράψει άριστα. Στο τέλος του τριμήνου όμως ο καθηγητής, συνυπολογίζοντας τον βαθμό από τις προφορικές απαντήσεις, το διαγώνισμα τριμήνου και τη γενικότερη συμμετοχή στο μάθημα, έβαλε στον μαθητή μικρότερο βαθμό από αυτόν που έγραψε στο διαγώνισμα, αυτόν που θεωρούσε ότι άξιζε πργματικά... και κάτι παραπάνω.
Το παιδί της Α΄ τάξης έτυχε να έχει τον ίδιο καθηγητή σε κάποιο μάθημα. Ο διδάσκων δεν ήξερε την προηγούμενη επίδοσή του. Είχε ακούσει ότι ήταν καλός μαθητής, αλλά άλλο η φήμη και άλλο η πραγματική εικόνα. Το παιδί έγραψε μέτρια στο διαγώνισμα Α΄ τριμήνου. Και στις απαντήσεις του φαινόταν ότι ακόμα δεν είχε μπει στη λογική των μαθημάτων του Γυμνασίου. Όχι ότι δεν διάβαζε. Αλλά δεν ήταν και άριστο στην επίδοσή του. Στο τέλος του τριμήνου, ο διδάσκων, συνυπολογίζοντας όλα αυτά και συγκρίνοντας τον μαθητή με τους υπολοίπους όλων των τμημάτων της τάξης, ήταν κάπως συντηρητικός στον βαθμό του.
Μέχρι εδώ καλά. Το άσχημο ήταν όταν ήρθε η ώρα να δοθούν οι βαθμοί τριμήνου σε γονείς και μαθητές: κατέφθασε η μαμά με τα δύο παιδιά και... άφησε τα παιδιά να εκφράσουν στον διδάσκοντα τα παράπονά τους γιατί τους έβαλε τέτοιους βαθμούς. Φυσικά ο καθηγητής προσπάθησε να εξηγήσει ότι δεν είχε κάτι προσωπικό με τα παιδιά ούτε με τη συγκεκριμένη οικογένεια (το αντίθετο θα έλεγα) και προσπάθησε να εξηγήσει το σκεπτικό, με το οποίο αξιολόγησε τους μαθητές.
Το χειρότερο ήταν τις επόμενες μέρες: τα παιδιά δεν μιλούσαν στον καθηγητή. Ούτε τον καλημέριζαν στα διαλείμματα ούτε του απαντούσαν όταν έκανε ερωτήσεις μέσα στο μάθημα. Μάλιστα μού μετέφερε ειδικά για τον μαθητή της Α΄ ότι, κάποια στιγμή που τον ρώτησε σε σχέση με το μάθημα της ημέρας, ο μαθητής είπε «δεν θέλω να απαντήσω»!
Το θέμα της (σωστής) αξιολόγησης των εκπαιδευτικών είναι ένα μεγάλο θέμα και φυσικά δεν με βρίσκει αντίθετο.
Πριν φτάσουμε όμως στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, μήπως θα έπρεπε ως γονείς να αξιολογήσουμε τη διαπαιδαγώγηση που δίνουμε από το σπίτι στα παιδιά μας;
Σίγουρα δεν είναι καιροί να τιμωρούμε σκληρά και να ταλαιπωρούμε τα παιδιά μας. Ποιος θα το πρότεινε άλλωστε αυτό στην εποχή μας;
Αλλά μήπως πρέπει τουλάχιστον να τους καλλιεργούμε τον σεβασμό προς τους άλλους, και πρώτα απ' όλους στους δασκάλους τους;
Ποιος θα νοιαστεί για το καλό των παιδιών μου, περισσότερο από εμένα και τους δασκάλους του; Και ξέρω πολλούς δασκάλους/καθηγητές που θα νοιάζονταν περισσότερο για τα δικά μου παιδιά ακόμα και από μένα. Αυτούς τους ανθρώπους, δεν είναι καλό να μάθω το παιδί μου να τους σέβεται;
Αν μάθει να σέβεται αυτούς, που του μεταδίδουν γνώσεις, που διαπλάθουν τον χαρακτήρα του, που το διαπαιδαγωγούν, θα μάθει να σέβεται καλύτερα κι εμένα, θα μάθει να σέβεται καλύτερα τους συμμαθητές του, τους συνανθρώπους του, τελικά τον ίδιο του τον εαυτό.
Πώς θέλουμε μια καλύτερη κοινωνία, αν δεν βασίσουμε την αγωγή των παιδιών μας στον σεβασμό;
Μήπως μεγάλη ευθύνη για τη βαθμοθηρία των παιδιών έχουμε εμείς οι ίδιοι;
Τι είναι καλύτερο να έχουμε; Παιδιά αριστούχους ή παιδιά που να σέβονται τους γύρω τους, που έχουν ήθος και αρχές σταθερές;
Γ.Α.