Είναι η κόλλα και το διορθωτικό ναρκωτικά;
Όταν ως γονείς αναφερόμαστε στα ναρκωτικά, τις περισσότερες φορές εννοούμε ουσίες όπως η ινδική κάνναβη, η ηρωίνη, η κοκαΐνη κλπ. και συνήθως τις συνδέουμε με περιθωριακά άτομα ή παραβατική συμπεριφορά. Αυτό που δεν σκεφτόμαστε όμως είναι πως υπάρχουν ουσίες αρκετά διαδεδομένες μέσα στα σπίτια μας και οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν αντίστοιχη απειλή για τα παιδιά μας σε καθημερινή βάση.
Αναφερόμαστε σε πτητικές ουσίες, όπως είναι μια κόλλα, ένα βερνίκι νυχιών, ένα μπουκάλι ασετόν ή βενζίνης καθαρισμού. Είναι οι λεγόμενες εισπνεόμενες πτητικές ουσίες ή αλλιώς εισπνεόμενα ναρκωτικά.
Ποιες ακριβώς είναι αυτές οι ουσίες;
Μεταξύ άλλων στην κατηγορία αυτή ανήκουν:
- τοξικές κόλλες
- βενζίνη καθαρισμού ή άλλες ουσίες στεγνού καθαρισμού
- βερνίκια νυχιών και ασετόν για την αφαίρεσή τους
- διορθωτικά υγρά και διαλυτικά διορθωτικών
- υγρά αναπτήρων (συνήθως με βουτάνιο)
- πετρέλαιο
- αεροζόλ και αποσμητικά (π.χ. χώρου)
- σπρέι μαλλιών και βαφές
- μπογιές, βερνίκια επίπλων και διαλυτικά τους
- ειδικά καθαριστικά (π.χ. χαλιών)
Οι παραπάνω ουσίες βρίσκονται συχνά σε κάθε σπίτι και, παρ’ ότι χρήσιμες, δε θα πρέπει να υποτιμούμε τις αρνητικές ιδιότητές τους.
Τι προκαλούν αυτές οι ουσίες;
Η εισπνοή των παραπάνω ουσιών μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά επικίνδυνη και να βλάψει σοβαρά την υγεία. Οι εισπνεόμενες ουσίες επιδρούν στην ψυχή και στο μυαλό επηρεάζοντας τα συναισθήματα, τις κρίσεις και την αντίληψή μας. Η χρήση τους μπορεί να καταλήξει σε εξάρτηση και μπορεί να προκαλέσει παροδικά ή χρόνια προβλήματα συγκέντρωσης, συντονισμού, ακόμα και εγκεφαλικές βλάβες ή παράλυση (λόγω της δυσλειτουργίας της κυκλοφορίας του αίματος στον εγκέφαλο).
Η εισπνοή πτητικών ουσιών προκαλεί ένα αίσθημα ευφορίας, μεταβολές της συνείδησης και μια ελαφριά γενικευμένη αναισθησία, συμπτώματα παρόμοια με της κατάχρησης αλκοόλ. Σε χαμηλές δόσεις μπορεί να παρατηρείται υπέρβαση του άγχους, άρση των αναστολών, υπνηλία και ευφορία. Σε μεγαλύτερες δόσεις τα συμπτώματα μπορούν να μετατραπούν σε ίλιγγο, ασταθή κίνηση, αποπροσανατολισμό, ψευδαισθήσεις κ.ά.
Αυτό που επισημαίνουν οι ειδικοί είναι ότι η εισπνοή μιας μικρής ποσότητας σταδιακά οδηγεί σε πιο συχνή χρήση, ενώ αποτελεί το σκαλοπάτι για τη μετάβαση σε άλλα, πιο «σκληρά» ναρκωτικά. Επίσης τονίζεται ότι «δεν υπάρχει ασφαλής επαφή με τα εισπνεόμενα ναρκωτικά. Πολλοί γονείς υποτιμούν την οσμή ενός βερνικιού νυχιών ή μιας κόλλας, ωστόσο ο εθισμός για ένα παιδί μπορεί να επέλθει γρήγορα και να οδηγήσει έως και στο θάνατο».
Η πιο σοβαρή διάσταση του θέματος συνδέεται με την ηλικία κατά την οποία έχουν αναφερθεί περιστατικά χρήσης τέτοιων ουσιών: αναφέρεται χρήση ακόμα και από εξάχρονα παιδιά μια και η πρόσβαση σε τέτοιες ουσίες είναι πάρα πολύ εύκολη λόγω της ευρείας χρήσης τους σε οικιακές και επαγγελματικές εργασίες. Η κορύφωση της χρήσης εντοπίζεται σε ηλικίες 14-15 ετών και περιπλέκεται συνδυαζόμενη με ψυχολογικά προβλήματα της παιδικής ή εφηβικής ηλικίας.
Πώς μπορώ να αντιληφθώ ότι το παιδί μου κάνει συστηματική χρήση τέτοιων ουσιών;
- βρίσκω οσμές από τέτοιες ουσίες στα ρούχα, τα μαλλιά ή την αναπνοή του
- βρίσκω άδεια φιαλίδια κόλλας, αναπτήρες, μπουκάλια αναγόμωσης αναπτήρων, αεροζόλ κλπ ή αντιλαμβάνομαι ότι τέτοιου είδους αντικείμενα εξαφανίζονται μυστηριωδώς από το σπίτι
- παρατηρώ αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού, στις συνήθειες του ύπνου, διαταραχές στην όρεξή του
- παρατηρώ ανεξήγητη μειωμένη σχολική επίδοση
- το παιδί υποφέρει από διάφορες σωματικές διαταραχές (κοιλόπονος, πονοκέφαλος, επιπεφυκίτιδα, βήχας, άσθμα κλπ) χωρίς γνωστό λόγο
Σίγουρα τα παραπάνω από μόνα τους δεν συνιστούν διάγνωση προβλήματος, αλλά μπορούν να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου για την περίπτωση που κάτι σοβαρότερο συμβαίνει. Σε τελική ανάλυση η διάγνωση θα πρέπει να γίνει από ειδικό στο θέμα, ο οποίος θα εκτιμήσει τα συμπτώματα, τη σοβαρότητα του θέματος και το είδος της παρέμβασης που πιθανόν απαιτηθεί.
Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω το παιδί μου;
Όπως ισχύει για τα περισσότερα προβλήματα στη ζωή μας, η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η πρόληψη. Ειδικά γι’ αυτό το θέμα είναι αναγκαία η διαρκής διακριτική παρακολούθηση των παιδιών και η απομάκρυνση όλων των ουσιών που μπορούν να αποδειχθούν απειλητικές για την υγεία τους.
Βασική είναι επίσης η συζήτηση στο πλαίσιο της οικογένειας και η έγκαιρη ενημέρωση των παιδιών για τις ουσίες, τους κινδύνους και τον τρόπο αποφυγής τους.
Στο συγκεκριμένο θέμα, γονείς και παιδιά συχνά δεν αντιλαμβάνονται το μέγεθος του προβλήματος. Η ενημέρωση και η πρόληψη είναι οι καλύτεροι σύμμαχοί μας. Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να υποτιμούμε τον κίνδυνο, αλλά να φροντίζουμε να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε κάθε ενδεχόμενο με ψυχραιμία.
-----------------------------------------------------------------
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε και στους παρακάτω συνδέσμους:
1. http://archive.in.gr/Reviews/
2. http://www.prolipsis.gr/index.
3. http://www.pyxida.org.gr/
4. http://gr.drugfreeworld.org/